1.روشنی چشم
گریه ها و اشک هایی که عاشقان درگاه احدیت به هر دلیل از جمله عشق و شوقمی‌ریزند، اشک‌هایی هستند که موجب شادی فرد می شوند؛ چرا که سعادت آنها را تضمین می‌کند. از این‌ رو چنین اشک‌ها به «قرة عین» تعبیر می‌شود ؛ قرة ‌عین به معنای خنکی و سردی چشم است. اشک‌هایی که بر اثر درد و غم جاری می شوند، گرم و سوزناک می باشند و موجب کوری چشم می‌شوند و دیدگان آدمی را ضعیف می‌کنند و نور را از آن می‌گیرند و آثاری چون سفیدی چشم و کوری آن را به همراه دارند همچنان که چشمان حضرت یعقوب علیه السلام از شدتگریه در فراغ فرزندش، سفید شد، اما اشک‌های خنک و سرد شادی، موجب روشنایی چشم ها می‌شوند و نور آنها را افزایش می دهند. امیرمؤمنان علی علیه السلام می‌فرماید : «بکاءُ المرءِ مِن خشیةِ اللهِ قرةُ عینِه (2)؛ گریستن آدمی از ترس خدا، روشنایی بخش دیده اوست». پس فایده گریه از ترس خداوند این است که باعث روشنایی دیده او می شود.

2. زیور مؤمن
به طور طبیعی هر انسانیعلاقه دارد خودش را به زینت‌هایی بیاراید که توجه محبوب و معشوقش را به خود جلب نماید و انسانی که عاشق خداست، نیز به دنبال جلب توجه و رضایت خداوند است. خداوند خشیت و خوف بنده را دوست می‌دارد و به همین دلیل است که اهل خضوع و خشوعرا دوست داشته و گریه‌های آنان در شب‌ها را که با ناله و زاری و فریاد همراه است، محبوب می‌داند. امیرمؤمنان علی علیه السلام دراین باره می‌فرماید:
«کثرةُ البکاءِ زینةُ الخوفِ (3) ؛بسیار گریستن، زینت خداترسی است»گریه زیاد انسان را مزین به زینت خداترسی خواهد کرد و باعث می شود اعمال نیک انجام دهد و معاصی را ترک نماید.

3. خاموشی آتش خشم‌ الهی و دوزخ
از دیگر فواید گریه‌ خاموشی آتش دوزخ است. وقتی انسان خود را از عذاب الهی در أمان نداند و مرتب به فکر آخرت و سرانجام کار خویش باشد، ترس و خوفی در او ایجاد می شود که باعث ایجاد گریه در او خواهد شد و چنین گریه ای موجب خاموشی آتش دوزخ و خشم الهی خواهد شد. امام باقر علیه السلام می‌فرماید:
«مَا مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلَّا وَ لَهُ وَزْنٌ أَوْ ثَوَابٌ إِلَّا الدُّمُوعَ فَإِنَّ الْقَطْرَةَ يُطْفِئُ الْبِحَارَ مِنَ النَّارِ … وَ لَوْ أَنَّ عَبْداً بَكَى فِي أُمَّةٍ لَرَحِمَهَا اللَّهُ‏ (4)؛ هیچ کار نیکی نیست، مگر اینکه برایش وزنی یا مزدی است، به جز اشکی که از ترس خدا بریزد؛ زیرا خداوند در روز قیامت با هر قطره‌ آن، دریاهایی از آتش را خاموش می‌گرداند… و اگر یک نفر در میان أمّتی، از ترس خدا گریه کند، خداوند به سبب گریه آن مؤمن بر آن أمّت رحم می‌آورد».
در این روایت ارمغانی که چنین اشکی به دنبال دارد، آزادی از آتش و خشم خداوند متعالمی باشد.

4. محبوب خدا
همان طور که چندین بار از خوف الهی مطالبی بیان گردید، دانسته شد که چهره ای که از خوف خدا محزون شود و قطره ی اشکی بر آن جاری گردد، محبوب خدا خواهد بود. امام سجاد علیه السلام در این باره فرمود:
«مَا مِنْ قَطْرَةٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَطْرَتَيْنِ قَطْرَةِ دَمٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ قَطْرَةِ دَمْعَةٍ فِي سَوَادِ اللَّيْلِ …؛هیچ قطره‌ای نزد خدا محبوب‌تر از دو قطره نیست. قطره خونی که در راه خدا ریخته شود و قطره اشکی که در دل شب از خوف خدا فرو غلتد…».(5)
این روایت نشان دهنده ارزش والای گریه هایی است که از ترس خداوند متعال ریخته می شود.

5. رهایی از ذلت و خواری
شخصی که معرفت الهی در وجود او ساری و جاری شد و چهره و رخسارش آشنا با اشک هایی گردید که همراه با معرفت است، هرگز رنگ ذلت و خواری به خود نخواهد گرفت و همیشه عزیز خواهد ماند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید:
«لَيْسَ شَيْ‏ءٌ إِلَّا وَ لَهُ شَيْ‏ءٌ يَعْدِلُهُ إِلَّا اللَّهَ فَإِنَّهُ لَا يَعْدِلُهُ شَيْ‏ءٌ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فَإِنَّهُ لَا يَعْدِلُهَا شَيْ‏ءٌ وَ دَمْعَةٌ مِنْ خَوْفِ اللَّهِ فَإِنَّهُ لَيْسَ لَهَا مِثْقَالٌ فَإِنْ سَأَلْتَ عَلَى وَجْهِهِ لَمْ يَرْهَقْهُ قَتَرٌ وَ لَا ذِلَّةٌ بَعْدَهَا أَبَدا؛ هیچ چیزی نیست، مگر اینکه چیزی هست که با آن برابری کند، به جز خداوندعزوجل که هیچ چیز با آن برابری نمی‌کند و (لااله الا الله) که هیچ چیز با آن برابری نمی‌کند و قطره اشکی که از خوف خدا می‌ریزد که وزنی، ندارد ؛ اما اگر بر چهره‌اش جاری شود، از آن پس هرگز غبار ذلتی آن را نمی‌پوشاند.»(6)
این روایت در صدد بیان این امر است که اگر اشکی از خوف خدا ریخته شود معادلی ندارد و باعث عزت شخص می شود و چنین شخصی هرگز خوار و ذلیل نمی گردد.

6. از بین برنده غم و اندوه و ایجاد آرامش
از فواید دیگری که گریه و اشک ریختن دارد این است که باعث می شوند غم هایی که در وجود انسان سنگینی می کند و او را آزار می دهند، از بین بروند و با از بین رفتن آنها، آرامش و طمأنینه خاصی در وجود او مستقر شود. امام صادق علیه السلام دراین باره فرمود:
«مَنْ خَافَ عَلَى نَفْسِهِ مِنْ وَجْدٍ بِمُصِيبَةٍ فَلْيُفِضْ مِنْ دُمُوعِهِ فَإِنَّهُ يَسْكُنُ عَنْهُ ؛(7) هر كس از حزنى كه با روى دادن مصيبتى او را دست داده است بر خويشتن نگران باشد و بترسد كه آسيبى به او رسد يا دچار جنون يا هلاكت شود بايد گريه‏ كند كه گريه غم و اندوه او را آرامش‏ مي بخشد».
این روایت گریه را موجب آرامش و از بین برنده غم و اندوه میداند.
بنابراین از این بخش چنین نتیجه می گیریم که: درباره «بکاء» خصوصاً «بکاء آسمان و زمین» در قرآن و روایات بحث شده است وواژه «بکاء»، واژه ای قرآنی است که در تعریف آن آمده است که «بکاء» به حالت درونی گفته می شود که انسان در اثر عوامل مختلفی تحت تأثیر قرار می گیرد و باعث جاری شدن اشک های او می گردد که فواید و برکات مادی و معنوی فراوانی از جمله ایجاد آرامش و سکینه در فرد گریه کننده به همراه دارد وبهترین نوع گریه هم گریه ای است که از خوف خدا باشد و موجب قرب بنده به خداوند متعال گردد.

1.مفضل بن عمر، شگفتی هاى آفرينش(ترجمه توحيد مفضل)، نجف علی، ميرزايى، مؤسسه انتشارات هجرت، قم: چاپ پنجم، 1377ش، ص52؛ محمدبن على، ابن بابویه، علل الشرایع، هدایت الله، مسترحمى، چاپ ششم، تهران: كتاب فروشى مصطفوى‏، 1366ش، ص184
2.فضل بن حسن، طبرسی، نثراللآلی، حمیدرضا، شيخى، چاپ دوم، مشهد: بنياد پژوهش هاى اسلامى‏، 1384ش‏، ص54
عبد الله بن نور الله‏، بحرانى اصفهانى، عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآيات و الأخبار و الأقوال( مستدرك سيدة النساء إلى الإمام الجواد، ج23، قم: مؤسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشريف‏،1413ق، ص227‏؛ هاشم بن سليمان، بحرانى، حلية الأبرار في أحوال محمّد و آله الأطهار عليهم السلام‏، ج4، چاپ اول، قم: مؤسسة المعارف الإسلامية،1411ق‏، 3.ص598
4.محمدباقر، مجلسی، بحارالانوار، همان، ص335
5.همان، ص329
6.همان،ص331
7.محمد بن على، ابن بابویه، من لا یحضره الفقیه، علی اکبر و محمد جواد غفارى، صدر بلاغى، ج1، چاپ اول، تهران: نشر صدوق، 1367ش، ص276؛ محمدتقى بن مقصودعلى‏، مجلسی، لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقيه‏، ج2، چاپ دوم، قم: مؤسسه اسماعيليان،1414ق، ص504

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و أجعلنا من خیر اعوانه و انصاره و المستشهدین بین یدیه

صفحات: 1· 2